Przypadek, reż. Krzysztof Kieślowski, Polska 1981

Jedno z najwybitniejszych dzieł kultowego reżysera Krzysztofa Kieślowskiego.

„Przypadek” to przemyślana, a zarazem przewrotna przypowieść o istocie ludzkiej egzystencji. Witek Długosz, główny bohater filmu, próbuje wskoczyć do odjeżdżającego pociągu. To punkt, w którym jego życie znajduje się na rozdrożu. To, co wydarzy się na peronie, wyznaczy kierunek jego dalszych losów. Kieślowski ukazuje trzy alternatywne warianty wydarzeń, zadając widzom pytanie: co decyduje o naszym życiu? Okoliczności? Przeznaczenie? Świadome wybory? A może… przypadek?

Film, zaliczany jeszcze do „kina moralnego niepokoju”, w rzeczywistości był dla reżysera udaną próbą odnalezienia nowej drogi artystycznej. „Przypadek” powstał w duchu założeń zawartych w eseju Kieślowskiego „Głęboko zamiast szeroko”. Zainspirowana egzystencjalizmem teoria miała na celu wypracowanie nowego języka filmowego, łączącego aspekty publicystyczne z pogłębioną psychologią i dramaturgią postaci. 

Realizowany jeszcze w okresie „karnawału Solidarności” film trafił na półki w wyniku wprowadzenia w Polsce stanu wojennego. Premiera ocenzurowanej wersji odbyła się dopiero w 1987 r., wywołując mieszane reakcje krytyków, którzy zwracali uwagę, że przedstawiona na ekranie problematyka straciła aktualność. Wraz z upływem czasu znaczenie warstwy publicystycznej zmalało, a na plan pierwszy wysunęły się zagadnienia egzystencjalne. W rezultacie obecnie „Przypadek” zyskał rangę kluczowej pozycji w dorobku Krzysztofa Kieślowskiego. Film zainspirował też inne produkcje, w tym „Przypadkową dziewczynę” (1998) Petra Howitta i „Biegnij Lola, biegnij” (1998) Toma Tykwera.

Autorka: Agnieszka Polanowska